Hoewel de claimbereidheid van bomenbeheerders lijkt toe te nemen, wordt schade bij bomen toch vaak niet getaxeerd en op de schadeveroorzaker verhaald. Waarom is dat? Onvoldoende bewustzijn van de monetaire boomwaarde of de mogelijkheden om boomschades te verhalen kan een oorzaak zijn. Verder kan de drempel om schades te verhalen te hoog zijn door de verwachting van lastige en langdurige procedures. Goed nieuws: dat valt erg mee. We vertellen u er graag meer over.

Wanneer taxeren?
Een boomschadetaxatie kan worden uitgevoerd bij aanrijschade, wortelschade, verwijdering (kap) of snoei zonder toestemming, brandschade, vergiftiging, vandalisme, schade aan de groeiplaats of ernstig verlies aan groeiruimte.

De kosten voor het opstellen van een schadetaxatie zijn ook te verhalen op de schadeveroorzaker, deze kunnen apart worden opgevoerd. Wel is het belangrijk dat de kosten van het inzichtelijk maken van de schade plus de bijkomende kosten in verhouding staan tot het schadebedrag.

Het geïncasseerde geld kan gestort worden in een (gemeentelijk) Bomenfonds. Zo komt geld dat uit boomschades voortvloeit weer ten goede aan boomgerelateerde projecten!

NVTB
In de jaren ‘90 is de Nederlandse Vereniging van Taxateurs van Bomen (NVTB) opgericht. De NVTB telt ruim 40 geregistreerd taxateurs. De vereniging heeft een taxatiemethode ontwikkeld die door de jaren heen steeds verder is doorontwikkeld en verfijnd. Verzekeraars zijn inmiddels goed bekend met de ‘Rekenmethode NVTB’ en accepteren deze ook. Iedereen kan gebruik maken van deze Rekenmethode. Sinds 2005 is de ‘methode Raad’, de allereerste systematiek in Nederland voor boomtaxaties, definitief vervallen.

Basismethoden
In Nederland bestaan drie basismethoden voor het berekenen van de monetaire boomwaarde. Deze zijn afgeleid van het schaderecht. Zo zal bij bomen waarvan de primaire handelswaarde bekend is (kwekerijen, bosbouw) in eerste instantie deze waarde worden gebruikt als taxatiemethode. Is er geen sprake van handelswaarde, dan wordt beoordeeld of de beschadigde boom één-op-één op een reguliere manier op de standplaats kan worden vervangen door een gelijkwaardig exemplaar. Is ook dit niet mogelijk, dan wordt het abstracte ‘Rekenmodel boomwaarde’ toegepast. Dit is gebaseerd op de stichtingskosten voor het verkrijgen van een vergelijkbare boom op dezelfde locatie. Het rekenmodel bestaat uit drie onderdelen: waarde-opbouw, afschrijving en schadetoekenning. In de praktijk zien we dat dit model bij verreweg de meeste schadegevallen wordt gebruikt.

Waarde-opbouw en afschrijving
Een gemiddelde laanboom heeft na 40 jaar een flinke omvang bereikt of maakt deel uit van een aaneengesloten rij, zodat de boom in taxatietermen ‘zijn functie vervult’. Deze boom heeft de hoogst mogelijke monetaire waarde bereikt, tot deze leeftijd vindt waarde-opbouw plaats. Immers, er zijn kosten gemaakt voor aanschaf, plantkosten, garantie en nazorg en snoei. Hierover wordt ten slotte ook nog de rente berekend. Vanaf 40 jaar vindt er afschrijving plaats van de boomwaarde tot de (theoretische) eindleeftijd van circa 120 jaar is bereikt en de boom qua geldwaarde is afgeschreven. Uiteraard kan een boom van deze leeftijd toch nog steeds allerlei andere (natuur)waarden vertegenwoordigen.

Ter illustratie: de monetaire waarde van een sierkers kan oplopen tot zo’n € 2.750,-. De waarde van een reguliere laanboom neemt al toe tot zo’n € 8.000,- terwijl de geldwaarde van een monumentale boom (met een mogelijke eindleeftijd van circa 200 tot 250 jaar) wel tot boven € 100.000,- kan oplopen!

Schadetoekenning
Is een boom onherstelbaar beschadigd, dan kan de economische schade met een vervangingswaarde- of boomwaardeberekening via het rekenmodel inzichtelijk worden gemaakt. Wanneer de boom (tijdelijk) kan blijven staan, kan een zogenoemde deelschade worden berekend. Een schade kan leiden tot het vervroegd uitvallen of verminderd functioneren van een boom en extra behandel- en beheerkosten. Al deze schadecomponenten worden met behulp van het ‘Rekenmodel NVTB’ uitgedrukt in een economische schade.

Waarborgfonds
Bij boomschades kunt u in sommige gevallen een beroep doen op het Waarborgfonds Motorverkeer. Als uw bomen worden beschadigd door een motorvoertuig waarvan de bestuurder spoorloos is, geen WA-verzekering heeft of de auto heeft gestolen, dan kunt u een beroep doen op het Waarborgfonds Motorverkeer. De strikte voorwaarde is dat er binnen 14 dagen aangetoond wordt dat er voldoende inspanningen zijn verricht om de schadeveroorzaker te vinden. Doe dus zo snel mogelijk aangifte bij de politie, voer een buurtonderzoek uit of plaats een advertentie. Vervolgens kan tot 3 jaar na de aanrijding de schade getaxeerd worden en bij het waarborgfonds worden gemeld. Schade wordt, indien aan alle voorwaarden wordt voldaan, uitgekeerd na het in mindering brengen van het eigen risico van € 250,-.

Meerwaarde NVTB- of VRT-taxateur
Is een boomeigenaar verplicht om een NVTB of VRT-taxateur in te schakelen? Nee, er zijn ook bomenbeheerders die voldoende taxatiekennis bezitten om succesvol zelfstandig te taxeren en de boomschade te verhalen. Vooral bij kleinere schades keren verzekeringsmaatschappijen over het algemeen zonder problemen uit. Maar wanneer onafhankelijkheid noodzakelijk blijkt, wordt een NVTB-taxateur ingeschakeld. De meerwaarde hiervan blijkt ook uit het hoge kennisniveau: doordat de vereniging doorlopend werkt aan scholing en de ontwikkeling van actuele kennis zijn boomtaxateurs altijd volledig op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen. Zeker bij complexere vraagstukken en in situaties waarbij een gang naar de rechter onvermijdelijk is, onderscheidt de NVTB-taxateur zich. Hij of zij kan de boomeigenaar gedurende het hele proces begeleiden en adviseren, om te beginnen bij de eerste beoordeling van de verhaalbaarheid van een boomschade.

Intern proces
Wij adviseren u om het onderwerp ‘Boomschade’ op de agenda van uw interne overlegmomenten te zetten. Door nauwe samenwerking tussen opzichters, groenmedewerkers, beleidsmedewerkers, handhavers en niet te vergeten de politie, komen boomschades eerder aan het licht en wordt het, met hulp van de NVTB- of VRT-taxateur, voor u eenvoudig om schades te verhalen.