“Een centrumgebied met een hoogwaardige groene uitstraling.” Of, net even anders verwoord: “Een beleefbare parkstad.” De gemeente Capelle aan den IJssel heeft in elk geval duidelijk voor ogen wat ze met haar stadscentrum wil. Een ingrijpend project: het hele gebied gaat op de schop, er is gekozen voor een “herinrichting van gevel tot gevel” waarbij ook het maaiveld wordt opgehoogd en op diverse plaatsen het riool wordt vervangen. Uiteraard zal dit gevolgen hebben voor de ruim duizend bomen die binnen de gebiedsgrenzen staan. Via een Bomen Effect Analyse, uitgevoerd door Bomenwacht Nederland, worden deze gevolgen stap voor stap in beeld gebracht. Maar… hoezo stap voor stap?

“Juist die stapsgewijze aanpak van de Bomen Effect Analyse kan uiteindelijk gunstig uitpakken voor de bomen in ons centrumgebied”, stelt Bart Bordes, stedenbouwkundig ontwerper bij de gemeente Capelle aan den IJssel. “Door de uitkomsten van de analyse met elkaar te bespreken, krijg je inzicht in de keuzemogelijkheden en kun je verantwoorde besluiten nemen over de toekomst van de bomen.” Zijn collega Johan van Zijl, die als beheerder de belangen van het stedelijk groen behartigt, beaamt dit. “De bomen hebben nu echt een stem. Ook laten we zien dat we serieus bezig zijn met de inpassing van de bomen in het ontwerp.” Door de Bomen Effect Analyse niet als een eenmalig onderzoek te beschouwen maar als een dynamisch proces, kan er volgens Van Zijl goed gewerkt worden van de hoofdlijn naar het detail. “Je hebt eerst een basis nodig. Van daaruit ga je via aanvullend overleg en onderzoek steeds dieper.”

In één oogopslag

Hoe ziet dat er nu in de praktijk uit? Nadat Capelle aan den IJssel en Bomenwacht Nederland het eens waren geworden over de aanpak, gingen de adviseurs van Bomenwacht het centrumgebied in om de ruim duizend bomen onder de loep nemen. Tijdens deze zogenoemde nulmeting brachten zij de kwaliteit van de bomen en de beheermogelijkheden in kaart. Ook keken ze naar de te verwachten effecten van het herinrichtingsproject op de bomen. De bevindingen werden vervolgens verwerkt in een aantal tekeningen, waarop in één oogopslag de toekomstverwachting voor de bomen en de effecten van het project te zien waren. Op basis van deze tekeningen konden tijdens een besluitvormingssessie op het gemeentekantoor de nodige knopen worden doorgehakt.

Verder onderzoek

“De uitkomsten van de nulmeting vormden een prima basis voor de besluitvorming”, zegt Van Zijl. “Tijdens de sessie zaten we als projectteam met Bomenwacht rond de tafel om beslissingen te nemen over de toekomst van de bomen. Sommige exemplaren konden we meteen wegstrepen, je moet dan denken aan bomen met een slechte kwaliteit die ook nog eens forse schade zullen oplopen door de herinrichtingswerkzaamheden. In andere gevallen moesten we bekijken hoe de knelpunten zich verhouden tot de kwaliteit van de boom. Daarbij kwamen we wel tot de conclusie dat verder onderzoek noodzakelijk is. Stel, je gaat de ondergrondse groeiplaats aanpassen, is behoud van de boom dan misschien wél mogelijk? En zijn bepaalde bomen misschien een verplanting waard? In het vervolgtraject zullen we op dit soort vragen antwoord moeten krijgen.”

Goede toekomst

De stapsgewijze aanpak leidt dus vooral tot een zorgvuldige afweging, alle kansen voor de bomen worden onder de loep genomen. Bordes: “Wanneer straks het laatste onderzoek is afgerond, nemen we definitieve besluiten over behoud of kap. Van Bomenwacht verwachten we dan een advies met aandacht voor zaken als groeiplaatsverbetering en boombescherming. Ook willen we graag weten wat we moeten doen voor de nieuwe bomen die we gaan planten. Pas als we ál het groen een goede toekomst kunnen bieden, krijgt ons centrumgebied de hoogwaardige groene uitstraling die we met elkaar voor ogen hebben.”