Het toetsen van de dijkveiligheid is een regelmatig terugkerende verplichting. Bomen moeten als ‘dijkvreemde objecten’ eveneens worden getoetst. Omvallende bomen kunnen immers een gat in de dijk achterlaten of op een andere manier het falen van de waterkering initiëren. Een gat of ontgrondingskuil kan het begin zijn van een dijkdoorbraak, en dat wil niemand op zijn geweten hebben.

Op onze waterkeringen staan heel wat bomen, die als levende organismen een wisselende invloed hebben op hun omgeving. Een knelpunt is dat de kennis ontbreekt om de bomen op de juiste manier te toetsen. Daarom werd al snel het gevoel gevolgd: zaag ze maar om, dan is er tenminste geen risico. En daar is niet iedereen het mee eens.

Het standaard omzagen van bomen lijkt nu zijn langste tijd te hebben gehad. De afgelopen jaren zijn er diverse rechtszaken gevoerd, tot aan de Hoge Raad toe. Dit heeft niet in alle gevallen geleid tot het behoud van de bomen op de dijk, maar wél tot het besef dat er minder zwart-wit moet worden gedacht. Bomen bedreigen echt niet altijd de dijkveiligheid en kunnen bovendien zo waardevol zijn voor het landschap dat ze het behouden waard zijn. Uiteraard met als (extra) randvoorwaarden dat er voldoende ruimte beschikbaar is en dat de financiële middelen toereikend zijn.

Om de beslissing ‘handhaven of kappen’ te vergemakkelijken, heeft Bomenwacht Nederland een beoordelingsmodule ontwikkeld waarin alle relevante criteria worden meegenomen. Deze module, BomenT® genaamd, draagt bij aan het maken van bewuste keuzes over kap of behoud van bomen. De onderbouwing van deze keuzes kan ‘naar buiten toe’ een belangrijke rol spelen bij de uitvoering van projecten.

N.B. Dit artikel is mede tot stand gekomen dankzij de inhoudelijke bijdrage van Reindert van Braak.