In ons eerdere artikel kon u lezen hoe de Brabantse gemeente Loon op Zand koos voor Strategisch Bomenbeheer® in het klein. Een behapbaar mini-project bij circa 500 geselecteerde bomen, bedoeld om het totale beheerproces inzichtelijk te krijgen en alle fasen van het proces nauwkeurig op elkaar af te stemmen. Van het opbouwen van een databestand tot het (laten) uitvoeren van de vereiste veiligheids- en onderhoudsmaatregelen bij de bomen. De pilot Strategisch Bomenbeheer® BASIS omvat al deze processtappen en laat vooral de onderlinge verbanden zien.

In Loon op Zand werd een speciale pilotwerkgroep gevormd. Groenbeheerder Geert van den Ouweland en toezichthouder Jeroen Jansen vertegenwoordigen daarin de gemeente. Tijdens de officiële startbijeenkomst in maart 2014 namen zij samen met Bomenwacht Nederland de werkwijze, planning en rolverdeling door. Vervolgens kon de eerste processtap, de Inventarisatie, plaatsvinden. Een Bomenwacht-adviseur controleerde de geselecteerde bomen en bracht daarbij alle veiligheids- en onderhoudsaspecten in kaart. Met de resultaten hiervan kon de pilotwerkgroep de Besluitvorming ter hand nemen – een cruciale stap in het proces.

Keuzes

Tijdens de werksessie waarin de Besluitvorming centraal stond, moesten belangrijke keuzes gemaakt worden. Wat is het ‘ambitieniveau’ van de gemeente? Is het gebruikelijk om alleen de hoogst noodzakelijke (veiligheids)maatregelen uit te voeren, of is er budget voor méér? Loon op Zand had hierop een duidelijk antwoord, het bomenonderhoud moest gewoon op orde zijn. En dus konden de kaders voor de uitvoering van het onderhoud snel worden gesteld. Tijd voor de volgende stap in het proces: de Voorbereiding.

Eén op één

Wat houdt die Voorbereiding precies in? Het belangrijkste is dat de geïnventariseerde boomgegevens worden omgezet naar een werkpakket met uit te voeren veiligheids- en onderhoudsmaatregelen. Dit kan leiden tot een bestek of, in Loon op Zand, tot een werkomschrijving voor de ‘huisaannemer’. Hier zien we meteen het belang van een directe koppeling tussen de inventarisatiegegevens en de posten in de werkomschrijving. Er mag niets ‘tussen’ zitten, het moet één op één kloppen. Door uit te gaan van een beperkt aantal posten, blijft de werkomschrijving overzichtelijk en kan zonder al te veel moeite een onderhoudsplanning worden opgesteld. Zo ook in Loon op Zand – al snel kon de huisaannemer van start gaan met de Uitvoering.

Kwaliteit

In korte tijd werden de relevante bomen gesnoeid. Belangrijk daarbij was de kwaliteitscontrole die plaatsvond tijdens de uitvoering van de werkzaamheden. Steekproefsgewijs beoordeelde de Bomenwacht-adviseur de kwaliteit van het snoeiwerk, uitgaande van de richtlijnen in het Handboek Bomen 2014. Waar nodig kon de huisaannemer nog de puntjes op de i zetten. Daarna volgde de definitieve oplevering en konden de mutaties (‘boom gesnoeid’) worden doorgevoerd in het beheersysteem. Het streven is overigens dat degene die het snoeiwerk uitvoert, zelf de bomen afvinkt op zijn veldcomputer. Zo zijn de gegevens meteen up-to-date en kan de aandacht uitgaan naar een nieuwe ronde in de beheercyclus.

Regie

Groenbeheerder Geert van den Ouweland ziet meerdere voordelen van deze nieuwe aanpak. “We snoeien voortaan alleen de bomen die dat nodig hebben, dus niet meer élke boom die er staat. Dat scheelt ons een hoop tijd en geld. Terwijl we tóch de zekerheid hebben dat onze bomen op beeld zijn en dat we aan de zorgplicht voldoen.” Van den Ouweland vindt het ook prettig om zelf de regie in handen te hebben. “In de werkomschrijving staat precies wat er moet gebeuren, en onze aannemer voert het allemaal keurig uit – geheel conform de kwaliteitsvoorschriften. Zo weten we met z’n allen waar we aan toe zijn. Zeker ook na afloop, we hebben dan inzicht in het uitgevoerde werk en in de acties die er eventueel nog liggen. Alles is helderder dan ooit – dat is toch wel de toegevoegde waarde geweest van deze pilot.”

Hoe ging het verder met het bomenbeheer in de gemeente Loon op Zand? In het slotartikel, dat later dit jaar verschijnt, leest u welke blijvende inzichten de pilot heeft verschaft en welke vruchten daarvan konden worden geplukt.