Op de Vischmarkt in Harderwijk verfraaien vijftig lindebomen het historische stadsbeeld. Bij een aantal oude bomen is duidelijk zichtbaar dat de conditie terugloopt. De gemeente verzocht Bomenwacht Nederland om de oorzaak hiervan te achterhalen en een gericht advies over het beheer te verstrekken, zodat de bomen op het markante plein behouden kunnen blijven.

Acht van de vijftig bomen zijn Hollandse linden van ruim honderd jaar oud. Om het beeld uniform te houden zijn er in het verleden Hollandse, zilver- en zomerlinden aangeplant. Het overgrote deel van de standplaatsen is met oude kinderkopjes en veldkeien bestraat. Door deze open verhardingsstructuur kunnen de vochttoetreding en gaswisseling van en naar de wortels relatief eenvoudig plaatsvinden. Toch vertonen de kronen van de oude bomen groeistagnatie en her en der zelfs afstervingsverschijnselen.

Schrale groeiplaatsen

Uit maar liefst 45 grondboringen is gebleken dat het zand in de bodem arm is aan voedingsstoffen. In de diepere lagen is de structuur verdicht. De noodzakelijke bodemgas- en vochtuitwisseling wordt zo bemoeilijkt, waardoor de bomen hun wortels zo dicht mogelijk onder de verharding vormen: daar is nog wat te halen. Het verwijderen van de afgevallen bladeren in het najaar zorgt ervoor dat er geen organische deeltjes in de bodem bijkomen, waardoor deze schraal blijft en alsmaar schraler zal worden. Tijd voor maatregelen dus.

Wat te doen?

Van linden is bekend dat ze zich goed kunnen herstellen wanneer de groeiplaats-omstandigheden zich verbeteren. Bomenwacht adviseert hiervoor om de verdichting van de bodem op te heffen door het pneumatisch injecteren van lucht: het ‘ploffen’. Dit in combinatie met het toedienen van extra voedingsstoffen via lansinjecties binnen de kroonprojectie van de bomen tot maximaal 1 meter diepte. Beide maatregelen kunnen het best vroeg in het voorjaar worden uitgevoerd, voordat de bomen weer actief worden met de bladvorming. Hierdoor hoeven er geen ingrijpende maatregelen op maaiveldniveau en aan de groeiplaatsen te worden uitgevoerd. Wel moet een en ander in het cyclisch beheer van de betreffende bomen worden opgenomen zodat het periodiek kan worden herhaald. Voor één boom is het advies deze geheel te vervangen door een gelijkwaardig exemplaar, waarbij uiteraard de groeiplaats opnieuw en optimaal kan worden ingericht.

Beluchting, voedingspijlers en kroonsnoei

Het opheffen van de verdichting en zuurstofhuishouding moet ook in de toekomst gewaarborgd blijven. Daarom adviseert Bomenwacht om verticale beluchtingskokers, voorzien van een rooster, aan te brengen. Verder kunnen zogenoemde voedingspijlers worden aangelegd, bestaande uit verschraald bomenzand. De hieruit geleidelijk vrijkomende voedingsstoffen helpen de bomen de komende jaren bij het herstel. Verwacht mag worden dat de beworteling van de bomen hierdoor toeneemt. Voor een goede verhouding tussen het kroon- en wortelvolume dienen de kronen via gerichte snoei te worden ingenomen, met behoud van een vloeiende kroonrand.

Het uitvoeren van alle geadviseerde maatregelen zal ertoe leiden dat de mooie Vischmarkt ook in de toekomst een lommerrijk plein zal zijn met oude linden, een prettige plek om te vertoeven.