“Als je vroeger bij een complete reconstructie van een straat aan de burger vroeg welke bomen ervoor terug moesten komen, werd je bij de directeur op het matje geroepen. Nu is het juist andersom. Als je de burger niet raadpleegt, ben je fout bezig!” Dat zegt Niek van ’t Wout, beleidsadviseur bij de gemeente Alphen aan den Rijn. Burgerparticipatie, doe-democratie, aan de mening van de burger wordt veel waarde gehecht. Ook bij de groene thema’s is de mening van de burger steeds belangrijker. Dat geldt zeker voor de gemeente Alphen aan den Rijn, die de intentie heeft om een ‘bomenpanel’ op te richten.

Bomen verbinden in dit geval de gemeente met haar inwoners. Wat 20 jaar geleden werd ingezet met het oprichten van het Wijkbeheer, waarbij de bewoners de oren en ogen van de gemeente waren en inspraak hadden in de gemeentelijke plannen, krijgt een nog democratischer vervolg. Het oprichten van een bomenpanel, een groep burgers die op hoofdlijnen meebeslissen over thema’s als communicatie rondom het groen in hun gemeente. “Want”, zo stelt Van ’t Wout, “vaak is miscommunicatie of geen communicatie de reden dat er weerstand ontstaat, bijvoorbeeld bij een kap. Door het oprichten van zo’n panel beslissen burgers zelf hoe erover gecommuniceerd gaat worden.”

Burgerparticipatie

Even terug naar die 20 jaar geleden, want toen is het zaadje voor het bomenpanel geplant. Het Wijkbeheer werd opgericht om klachten uit het openbaar gebied op te lossen, maar ook om burgerparticipatie in het leven te roepen. “Dankzij deze aanpak werd ongeveer 40 tot 50 procent van uiteenlopende problemen en klachten opgepakt door de burgers zelf. Buurtcommissies organiseerden van alles en nog wat. De burgers voelden zich verbonden met wat er in hun buurt gebeurde. Dat zorgde voor meer verbinding met de gemeente.”

De doe-democratie is de volgende weg die werd ingeslagen, naast de wegen die al bewandeld werden. Ruim 2500 inwoners van Alphen aan den Rijn beheren vrijwillig het groen in hun gemeente. “Zij houden het perkje of de boomspiegels in hun straat zelf bij. Wat ze ervoor terug krijgen? Een betere kwaliteit planten dan wat oorspronkelijk het plan was. Als gemeente beheren wij deze perkjes en boomspiegels niet meer. Wel ondersteunen we de burgers, bijvoorbeeld door het geven van snoeitrainingen”, vertelt Van ’t Wout.

De stem van onze bewoners weegt even zwaar als die van mij

Bomenpanel

De volgende stap in deze lijn is het opstellen van een bomenbeleidsplan. Alle uitgangspunten voor de gemeentelijke bomen liggen hierin vast. Denk aan de visie en de ambitie van de gemeente rondom haar bomen. Maar ook hoe te handelen bij bomen in de openbare ruimte. En geheel in de lijn der verwachting heeft Van ’t Wout ook hiervoor inspirerende plannen. “Een traditioneel beleidsplan schrijven van tig kantjes lang, dat past niet bij onze aanpak. Ik wil een notitie schrijven van zo’n drie A4-tjes, gevoed door de input van onze bewoners. Wat willen zij? Als er gewerkt gaat worden in een wijk, gaat het heel vaak over bomen. Het raakt mensen. Juist daarom wil ik weten wat de bewoners willen.” Ruim 1400 bewoners van de gemeente hebben een enquête ingevuld. Van ’t Wout: “76 procent van de ondervraagden gaf aan dat er behoefte is aan een bomenpanel. Met die groep gaan we verder en proberen we prioriteiten te stellen en deze uitlegbaar en meetbaar te maken. En daar maken we dan weer beleidsdocumenten van. Onze bewoners maken deel uit van onze besluitvorming. Hun stem weegt even zwaar als die van mij.”

Burgers praten mee over de reconstructie in hun wijk. Naast parkeren en
verlichting is groen een belangrijk thema.

Van die 76 procent hebben volgens Van ’t Wout ongeveer 400 inwoners aangegeven ook echt deel uit te willen maken van zo’n panel. De gesprekken met deze bewoners gaan binnenkort van start. Belangrijkste uitgangspunt voor zo’n panel is dat de deelnemers zichzelf aansturen. Ook het voorstel voor het panel komt van hun hand. Uiteraard neemt Van ’t Wout dit mee in zijn bomenbeleidsplan. De verwachting is dat na de zomervakantie het beleid wordt vastgesteld en dat daarmee het panel operationeel is. “Het kan ook zijn dat het panel met héél veel moeite van de grond komt, maar dat kan dan ook weer een signaal zijn…” Wordt vervolgd dus!