Gemeenten kunnen er behoorlijk druk mee zijn: kapvergunningen. Of, om de officiële benaming te gebruiken: de omgevingsvergunning, activiteit kappen. Want er komt meer bij kijken dan per individuele aanvraag beslissen of de boom in kwestie weg mag. De regels waaraan getoetst wordt, moeten eenduidig zijn en vastliggen in het beleid. Bovendien moeten ze steeds op dezelfde manier kunnen worden toegepast. Het mag geen ‘nattevingerwerk’ zijn, want bomen kunnen nogal wat emoties oproepen bij mensen. Waar de een zich mateloos irriteert aan bladval, koestert de ander de schaduw. Wijst de gemeente een kapaanvraag toe of af, dan moet daar geen speld tussen te krijgen zijn.

Kees Aalders, bedrijfsleider bij de gemeente Putten: “Mensen vinden bomen prachtig, maar niet in hun tuin. Vaak willen ze een boom op hun eigen grondgebied weg hebben, terwijl ze zich sterk maken voor het behoud van bomen elders in de gemeente. Dit leidt wel eens tot heftige discussies.” Om dit soort discussies te beperken, heeft de gemeente Putten ervoor gekozen bij de beoordeling van kapaanvragen Bomenwacht Nederland in te schakelen. Aalders: “Bomenwacht Nederland beoordeelt de aanvraag aan de hand van onze gemeentelijke richtlijnen. Deze wijken niet af van de landelijke visie op bomen. Een boomtechnisch adviseur beoordeelt de situatie en de staat of levenskans van de boom en legt deze vast. Dit rapporteert hij aan ons.”

Objectief onderzoek

Het inzetten van een externe partij is een slimme zet. Aalders stelt: “Door de samenwerking met een erkend bedrijf voorkom je discussies als je een kapaanvraag toe- of afwijst. Je kunt ten slotte verwijzen naar een objectief onderzoek. Wel blijven wij als gemeente te allen tijde verantwoordelijk voor het besluit.” De adviseur van Bomenwacht Nederland voert een boomtechnische beoordeling uit bij de boom. Zijn er gebreken, zijn er maatregelen nodig, is de groeiplaats toereikend? Ook kijkt hij naar de regelgeving van de gemeente. Is het een beschermde boom, zijn er weigeringsgronden van toepassing? Verder geeft hij advies over het opleggen van een herplantplicht. Hoe behoud je het groene karakter, wat voor soort boom zou ter compensatie moeten worden aangeplant?

Het is dus belangrijk per kapaanvraag de betreffende boom of bomen deskundig te beoordelen. Maar heldere regelgeving van de gemeente is evenzeer cruciaal. De boombeoordeling van de adviseur wordt tegen het licht van de regelgeving gehouden, wat uiteindelijk leidt tot de beslissing om de vergunningsaanvraag toe of af te wijzen. Op beleidsniveau wordt vastgelegd welke bomen de gemeente wil beschermen en hoe die bescherming wordt geregeld. Aalders: “In de gemeente Putten worden de waardevolle bomen in de bebouwde kom beschermd. Hiervan is een lijst opgesteld die de inwoners via de website kunnen opvragen. Bomen die beeldbepalend zijn en ouder zijn dan 60 jaar, worden als waardevol beschouwd.”

Waardevolle bomen

Over het bomenbeleid zegt Aalders: “Enkele jaren geleden hebben wij ons gemeentelijke bomenbeleid vastgesteld. In de bebouwde kom is het kappen van bomen vrijgegeven, met uitzondering van de waardevolle bomen.” Ook veel andere gemeenten werken tegenwoordig met lijsten van waardevolle bomen. Bomen die niet op de lijst staan, vallen veelal buiten de vergunningsplicht. Dit scheelt voor de gemeente een heleboel administratie, maar wordt het niet te gemakkelijk om bomen te kappen? Volgens Aalders is dat niet het geval: “Er wordt wel eens gezegd dat door het vrijgeven van de bomenkap een kaalslag gaat plaatsvinden. Dat bestrijd ik. Natuurlijk verdwijnen er soms bomen waar niemand last van had. Maar om nu meteen te roepen dat het een ramp is dat de kapvergunning wordt afgeschaft? Nee hoor, dat valt gelukkig reuze mee.”

De gemeente Putten heeft haar zaken goed op een rij waar het gaat om kapvergunningen. Niet alleen is nagedacht over bomenbeleid en is op beleidsniveau vastgelegd welke bomen worden beschermd en welke vrij mogen worden gekapt, ook is de beoordeling van individuele aanvragen zo geregeld dat discussies zo veel mogelijk worden voorkomen. Aalders merkt hierover terecht op: “Vakkundig inzicht heeft altijd de voorkeur. Het heeft een toegevoegde waarde om te kunnen overleggen met gelijkgestemde vakmensen, in dit geval de Bomenwacht-adviseurs. Zo komen we tot beslissingen waar geen speld tussen te krijgen is.”