Vanwege de wens om de ruim 200 volwassen zomereiken langs de N271 bij Afferden (dijkring 56) te behouden, heeft Bomenwacht Nederland hier een Bomen Effect Analyse uitgevoerd. Met het advies kan deze landschappelijk aantrekkelijke primaire waterkering veilig in stand worden gehouden.

De bomen vormen een kenmerkende structuur op en langs de kruin van de dijk. Het noodzakelijke dijkonderhoud (afgraven van de oude toplaag, aanbrengen van een forse nieuwe kleilaag) zou voor de karakteristieke bomen wel eens nadelig kunnen uitpakken. Daarom is onderzoek verricht naar mogelijk alternatieve oplossingen.

Stabiliteit

Tijdens een eerder uitgevoerde analyse met de methode BomenT® bleek uit de berekeningen dat deze bomen stabiel zouden zijn tijdens een hoge waterstand in combinatie met sterke windinvloed. In deze Bomen Effect Analyse is gekeken hoe mét uitvoering van de ophoging toch een stabiele verankering kan worden gewaarborgd en hoe verlies van wortelschade en -capaciteit (belangrijk voor de gaswisseling) kan worden voorkomen.

Waterhalers

De conditie van het overgrote deel van de 222 zomereiken blijkt op basis van de boomtechnische schouw voldoende tot goed. De zomereik is echter als boomsoort gevoelig voor veranderingen in de groeiplaats.

Om een goed beeld van de ondergrondse situatie te krijgen is bij een aantal bomen aan de rand van de theoretische stabiliteitskluit een profielsleuf gegraven. Het merendeel van de wortels blijkt zich in de zone direct onder het dijktalud te bevinden waardoor er geen contact is met het diepliggende grondwater. Enkele (stabiliteits)wortels zijn oppervlakkig als ‘waterhalers’ richting de teensloot gegroeid. Om voor deze ondiepe beworteling de vochttoetreding en de uitwisseling van bodemgassen ook na de ophoging te garanderen, dient het ophogen rond de stamvoet zeer zorgvuldig te worden uitgevoerd.

Compenserende maatregelen

Bomenwacht Nederland adviseert ten eerste om rond de te behouden bomen tijdens uitvoering van de werkzaamheden een ruime afschermingszone in te stellen waarbinnen geen activiteiten mogen plaatsvinden. Verder dient, in plaats van doorfrezen, de bestaande toplaag met gras zo ondiep mogelijk (maximaal 10 cm) voorzichtig machinaal te worden verwijderd, in de zone rond de bomen moet dit zelfs handmatig worden uitgevoerd. De nieuw aan te brengen toplaag dient bij voorkeur uit een goed doorlatend en coherent medium te bestaan. Om met behoud van de bomen de dijkveiligheid blijvend te garanderen, stelt Bomenwacht Nederland voor om enkele compenserende maatregelen te nemen.

Dijkversterking mét bomenbehoud

Voor Bomenwacht Nederland was het uitvoeren van dit complexe project een uitdaging door met vele betrokkenen te werken aan een oplossing voor een compleet dijkversterkingsontwerp mét behoud van bestaande bomen. Wanneer beheer en onderhoud steeds tijdig plaatsvinden, kunnen de zomereiken langs de N271 veilig worden gehandhaafd en nog lange tijd het weg- en landschapsbeeld verfraaien.