Op 14 oktober 2021 werd de tiende Dag van de Omgevingswet georganiseerd door het Netwerk van Milieuprofessionals (VVM). Een volle zaal en een vol programma wijzen erop dat deze dag nog steeds hard nodig is. Er komt veel op gemeenten af en er kunnen niet genoeg adviesbureaus klaar staan om hun kennis en ondersteuning te bieden.

Namens Bomenwacht Nederland waren Adviseurs beleid Susanne Driessen, Josien Hissink en Merlijn Boeles erbij. In dit artikel delen we de highlights en interessante linkjes om u mee te nemen in de ontwikkelingen richting deze complexe nieuwe wet. We zijn weer op de hoogte en staan klaar om uw bomen goed te borgen onder de Omgevingswet. Met onze strippenkaart bieden we een urenbundel zodat u wat armslag heeft om onze hulp in te schakelen wanneer u daar behoefte aan hebt.

De Omgevingswet is een totaalplaatje

In de introductie werd belicht welke aspecten bij de invoering van de Omgevingswet van belang zijn om in het proces mee te nemen. Wethouder Klaas Verschuure van gemeente Utrecht introduceerde de Utrechtse BAR-code die wordt toegepast om de stad leefbaar te houden. Alle staafjes van de code vertegenwoordigen aspecten van de leefomgeving, zowel fysiek als sociaal. De omgevingsvisie is daarmee een totaalplaatje geworden. Ook zijn ontwerpprincipes meegenomen zoals ‘Onverhard, tenzij’ en ‘Geen dak onbenut’.

Is een breed gedragen plan ook het beste plan?

Het milieubeleid wordt ondergebracht onder de Omgevingswet en gedecentraliseerd naar provincies, waterschappen en gemeenten. Spreker Pieter Leroy, Emeritus hoogleraar milieubeleid, stelde in zijn betoog de vraag wat er van het milieubeleid terecht komt, nu er geen landelijke normstelling wordt opgelegd. Lastige keuzes worden daarmee aan de (participatie)samenleving overgelaten. Heeft dit wel de wenselijke effecten op het milieu of blijven we zitten met een compromis zonder ambitie? Daar haakte de volgende spreker, voormalig Nationaal Ombudsman Alex Brenninkmeijer, op in met zijn pleidooi om een brug te slaan tussen leefomgeving en de mensen die er wonen. Door een preferendum te organiseren in plaats van een referenum, geeft u ruimte aan de wensen en ideeën van de samenleving en vindt de discussie vooraf plaats, en niet in de vorm van bezwaren en protesten achteraf.

Participatie onder de Omgevingswet

Participatie is één van de pijlers onder de Omgevingswet, maar de wet schrijft niet voor hoe dit georganiseerd moet worden. Het doel van participatie is om belangen op te halen en af te wegen voordat er een plan gemaakt wordt. Door hier vooraf in te investeren, worden vertraging en bezwaar achteraf voorkomen. Participatie is dus geen doel op zich, maar een middel om gezamenlijk de leefomgeving vorm te . In onze projecten hebben we hier ook goede ervaringen mee.

Zorg voor een omgevingsvisie die compleet is

Er zijn zoveel thema’s die onder de Omgevingswet aandacht moeten krijgen. U vindt ze op de website van het Informatiepunt Leefomgeving. Hoe zorgt een gemeente ervoor dat deze thema’s een plek krijgen in beleid én in uitvoering? Door ze ook politiek te omarmen. Vereniging Stadswerk heeft in een Handreiking Gemeenteraadsverkiezingen en in een filmpje de verschillende thema’s benoemd. Hiermee hoopt zij dat Ruimtelijke Ordening met al haar facetten goed geborgd wordt. En daarbij werd een tip gegeven. Als het belang van Groen en Bomen politiek gezien te ‘groen’ klinkt, is een economische benadering zoals ‘aantrekkelijk vestigingsklimaat’ een andere invalshoek om hetzelfde doel te bereiken.

Houding & gedrag

Het invoeren van de Omgevingswet is niet geslaagd met alleen het vaststellen van de omgevingsvisie. Alleen als alle disciplines zich verantwoordelijk voelen om ermee te werken heeft het kans slagen. Een zorgvuldig proces om iedereen mee te krijgen is daarom belangrijk. Over ‘The missing link’ tussen beleid en uitvoering volgt nog een opiniestuk van de hand van Susanne Driessen die als Adviseur beleid.

OPA als escape

We gingen op de Dag van de Omgevingswet ook de juridische kant op en daar kwam OPA voorbij. OPA staat voor omgevingsplanactiviteit. Plannen die passen binnen de eisen van het omgevingsplan kunnen uiteraard worden uitgevoerd. Maar met een buitenplanse afwijking kunnen ook plannen die niet binnen de regels passen, worden goedgekeurd. Het kappen van monumentale bomen, om maar eens een zwaar onderwerp te noemen. Gemeenten kunnen met een eerlijk proces en een brede afweging komen tot een passende oplossing. Hoe dit moet, staat in de Bruidsschat; regels die van het Rijk worden overgedragen aan gemeenten. Het uitgangspunt ‘Nee, tenzij’ is er één waar we met z’n allen alert op moeten zijn, want er is meer mogelijk dan we denken.

Tools van VNG

VNG stelt verschillende tools en trainingen beschikbaar om de transitie naar de Omgevingswet mogelijk (en makkelijker) te maken. Eén van de tools is het maken van een ‘plaat’ van een bepaald onderwerp. Hierop worden alle afhankelijkheden en bestaande regels in kaart gebracht om te bepalen welke onderdelen meegenomen moeten worden naar het omgevingsplan en welke niet.

Er is hulp!

Duizelt het u? Op het Kennislab Omgevingswet bundelen adviesbureaus hun kennis om (regie)gemeenten te ontzorgen. Adviesbureaus kunnen hulp bieden om het samen met u tot een succes te maken. Ook Bomenwacht Nederland kan u helpen met een (deel)visie voor bomen en groen, het opstellen van regels voor het omgevingsplan, kaartmateriaal of op maat gemaakte omgevingsprogramma’s. Om zonder gedoe en laagdrempelig onze hulp in te schakelen, kan gebruik gemaakt worden van onze strippenkaart. Van interdisciplinaire afstemming tot persoonlijk advies. Van meelezen tot schrijven. Wij staan graag voor u klaar!